Caspar David Friedrich 1840 yılında yoksulluk içinde öldüğünde, çağdaş sanat dünyası tarafından neredeyse unutulmuştu. 250. doğum günü yaklaşırken, ünü yeni zirvelere ulaşıyor ve yıldönümü yılı muhtemelen onu stratosphere kadar yükseltecek.
Bu yıl Almanya'da üç büyük sergi planlanıyor. Hamburg'daki Kunsthalle erken davrandı; Alman romantik sanatçıya adanan sergi Aralık ayında açılacak, insanın doğayla ilişkisine dair yeni vizyonuna odaklanacak ve en bilinen eseri Sis Denizinin Üstünde Gezgin'i (yaklaşık 1817) içerecek. Berlin'deki Alte Nationalgalerie 19 Nisan'da, Dresden'deki Albertinum ve Kupferstich-Kabinett ise Ağustos ayında açılacak. Weimar ve Friedrich'in ülkenin kuzeydoğusundaki doğum yeri Greifswald gibi daha küçük şehirlerde de sergiler planlanıyor.
Berlin'deki sergi, Caspar David Friedrich: Sonsuz Manzaralar sergisi, Nationalgalerie'nin 20. yüzyılın başında sanatçının yeniden keşfedilmesindeki rolünü inceleyecek. Friedrich uzmanı ve Berlin sergisinin küratörü Birgit Verwiebe'ye göre, Friedrich için Berlin, 40 yıl boyunca yaşadığı Dresden'den daha önemli bir başarı merkezi oldu.
Tahttaki romantik
Friedrich'in manzaraları 1810 ve 1834 yılları arasında Berlin Akademisi'nde birçok kez sergilendi ve Romantik şair Clemens Brentano, oyun yazarı Heinrich von Kleist ve en önemlisi, daha sonra Frederick William IV olan ve "tahttaki romantik" olarak bilinen veliaht prens tarafından beğenildi. Babası Frederick William III'ü 19. yüzyılın başlarında Friedrich'in birkaç önemli eserini satın almaya ikna etti; bunların arasında Deniz Kenarında Keşiş (panoramik bir sahil ve okyanus manzarası, ortasında beyaz dalgalara bakan küçük ve karanlık bir figür) ve Meşelikteki Manastır (The Abbey in the Oakwood) adlı, mezar taşları ve bükülmüş çıplak ağaçlarla çevrili Gotik bir harabeyi tasvir eden tablo da vardı.
Caspar David Friedrich, The Abbey in the Oakwood (1809-10)
Kraliyet satın alımları sayesinde Berlin, Friedrich eserlerinin dünyadaki en önemli koleksiyonlarından birine sahiptir. Kendisinin hayranı olan veliaht prensin kız kardeşi Charlotte sayesinde Rusya’yı fethetti. Charlotte, kocası 1825'te Çar I. Nicholas olarak taç giydiğinde Rusya'da İmparatoriçe eşi oldu. Çarı, Friedrich'in eserlerini satın almaya ikna etti ve ressamın dokuz eseri St Petersburg'daki Hermitage'da kaldı.
Sanatçının popülaritesindeki istikrarlı artış piyasaya da yansımış durumda. Friedrich Çizimleri kataloğunun yazarı Christina Grummt, ressamın eserlerinin çoğu müzelerde yer alırken, çizimlerinin özel koleksiyoncular arasında el değiştirmeye devam ettiğini söylüyor. Friedrich'in nadir bulunan bir eskiz defteri geçen yıl Kasım ayında Villa Grisebach'ta 1,8 milyon Euro’ya alıcı buldu. Müzayededen kısa bir süre önce, Berlin makamları bu defteri ‘değerli ulusal miras’ adayı olarak sundu, böylece değerlendirme sürecindeyken ihraç edilemeyecek.
Çağdaş etkiler
Friedrich çağdaş sanatçıları etkilemeye devam ediyor - özellikle de Friedrich'in 1823-24 tarihli Buz Denizi tablosundan esinlenerek 1972'de Grönland'ı ziyaret eden Gerhard Richter'i. Hamburg sergisinde, Friedrich'in etkisi Julian Charrière, Olafur Eliasson, Ulrike Rosenbach ve Kehinde Wiley'nin eserleriyle keşfedilecek.
Friedrich’s The Monk by the Sea (1808-10).
Sanatçının tekrar eden teması; Uçsuz bucaksız doğada figürler.
Fotoğraf: Staatliche Museen Berlin/Stiftung Preussischer Kulturbesitz
Verwiebe, uluslararası alanda sanatçının ününün artmaya devam ettiğini söylüyor. "21. yüzyılda hâlâ hız kazanmakta olan kademeli bir gelişme oldu" diyor. Winterthur'daki Kunst Müzesi'nde geçen yıl düzenlenen bir sergi o kadar popülerdi ki müze, web sitesinde ziyaretçileri içeri girmek için bekleme süreleri konusunda uyarmak zorunda kaldı.
Grummt, "İsviçreliler onu daha yeni yeni tanımaya başladı," diyor. "İnsanlar [Winterthur sergisine] tekrar tekrar geldiler - büyülendiler. Herkes onun çalışmalarında bir şeyler görüyor ve kişisel olarak kendileriyle konuştuğunu hissediyor."
2024 Almanya sergilerinden sonra, 2025 yılında New York’taki Metropolitan Sanat Müzesi ABD'deki ilk büyük solo Friedrich sergisini düzenleyecek. Caspar David Friedrich: The Soul of Nature sergisi ressama kesinlikle yeni izleyiciler kazandıracaktır. Ancak aynı zamanda gelecekteki sergileri de daha az izlenir hale getirebilir: Friedrich eserlerine sahip müzeler muhtemelen kalabalıkları çeken bu eserleri emanet etme konusunda giderek daha isteksiz hale gelebilir, öte yandan böylesine değerli tabloların sigorta masrafları küçük müzeler için zorlayıcı olabilir.
