Avrupa sanat haftası sezonu bu ay, daha büyük ve iddialı programlarla başlıyor. Şehirler, sanat dünyasında daha görünür olabilmek için birbirleriyle daha sıkı iş birlikleri kuruyor.
Amsterdam'dan Antwerp'e, Londra'dan Lizbon'a uzanan pek çok şehirde binlerce etkinlik, açık stüdyo ve sergi planlanırken; önde gelen festivallerin yöneticileri, 2025 ve sonrasına yönelik fikir ve uzmanlık paylaşımı umuduyla “Örümcek Ağı” adını verdikleri bir oluşum etrafında bir araya geliyor.
Amsterdam Sanat Haftası
Amsterdam Sanat Haftası Direktörü Martina Halsema, “Daha fazla iş birliği için kendimizi konumlandırmanın tam zamanı” diyor. Halsema, bu fikrin pandemi döneminde yapılan Zoom görüşmeleri sırasında ortaya çıktığını belirterek, “Birbirimizden bir şeyler öğrenmek, sponsorluk ve medyada yer alma gibi konularda iletişim kurmak istiyoruz,” diyor.
"Örümcek ağı" adı verilen bu oluşumun parçası olan sanat etkinliği direktörleri, fikir ve girişimlerini karşılıklı olarak geliştirmek amacıyla önümüzdeki aylarda birbirlerinin şehirlerindeki etkinlikleri ziyaret edecek.
Avrupa’daki ilk sanat haftası, 2005 yılında Viyana’da düzenlenmişti. O zamandan bu yana açık stüdyolar, sergiler ve sanatçıların koleksiyonerler, küratörler ve izleyiciyle buluşmasına olanak tanıyan bu çağdaş sanat odaklı oluşum hızla yayıldı.
Bazı festivaller daha çok ticari galerilerin öne çıktığı hafta sonu etkinlikleri olsa da, sanat haftalarının büyük çoğunluğu hem kamusal hem de ticari sanat alanlarını kapsıyor.
Finansman, sponsorluklar, katılımcıların katkıları ve işletmelerden gelen ayni bağışlar gibi çeşitli kaynaklardan sağlanıyor. Halsema, “2025 yılı bütçemiz 350.000 Avro,” diyor. “Programlama açısından en büyük sanat haftalarından biriyiz ve tüm bunları sınırlı bir bütçeyle gerçekleştiriyoruz.”
Amsterdam Sanat Haftası, 70 mekânda gerçekleşen 220 etkinlik ve sergiyle 25 Mayıs’a kadar devam edecek. Halsema, “Amacımız çağdaş sanatı geniş bir kitle için erişilebilir kılmak,” diye açıklıyor. “İnsanların çağdaş sanatı merak etmelerini sağlamak ve herkese hitap etmek istiyoruz; kapsamlı bir eğitim programımız ve özel aile etkinliklerimiz var. Pek çok insan şehrimizi Rembrandt ve Vermeer’den Van Gogh’a kadar uzanan eski ustalarla tanıyor, ama biz onlara yeni isimler sunmak istiyoruz.”
Sergilenecek sanatçılar arasında Melanie Bonajo, Kimsooja ve Stedelijk Müzesi’nde “Liquid Body” adlı sergisiyle yer alacak Pamela Rosenkranz bulunuyor. Halsema, “Daha özel bir şeyler sunmak için VIP programımız da var, ancak işin özü her zaman anlam katmakta — bu sadece kanal teknesinde şampanya içmekten ibaret değil,” diyor.
Bu yıl şehrin kırmızı ışık bölgesine daha fazla odaklanılacak. Halsema, “Orada daha çok sergi olacak ve geçmişe bakarsanız, buranın sanatçıların hep çalıştığı bir bölge olduğunu görürsünüz,” diye ekliyor.
Turist yorgunu Amsterdam’da şehir yöneticileri, bekarlığa veda partilerine katılanlar yerine daha seçici ziyaretçileri çekmek istiyor. Sanat haftasının ise tam da “doğru” türden turistleri çektiği kabul ediliyor. Kırmızı ışık bölgesi gibi alanların açılması, ziyaretçilerin genellikle gözden kaçırdığı tarihi bölgeleri keşfetmesini teşvik ediyor.
Geçen yıl Amsterdam Sanat Haftası’na katılanların %80’i kendileri için yeni bir yeri ziyaret ettiklerini bildirdi. Halsema’ya göre geçen yılki festival 45.000 ziyaretçi çekerek, 2022’ye kıyasla %62 artış gösterdi. 2025 için hedef ise 53.000’in üzerine çıkmak.
Amsterdam Sanat Haftası etkinlikleri galerilerin ötesine taşındı
Berlin Sanat Haftası
Berlin daha da yüksek rakamlarla övünüyor. Sanat Haftası Direktörü Mona Stehle, geçen yılki etkinliklere 130 bin ziyaretçi katıldığını ve 10-14 Eylül tarihleri arasında gerçekleşecek bu yılki kutlamalar için daha da fazlasını umduklarını söylüyor.
Ortaklık açısından ise iş dünyasının destekçileri istekli görünüyor. Stehle, “2012 yılında sadece 11 ortakla yola çıktık,” diyor. “Bu yılki etkinlik için ise yüzden fazla ortağımız olacak.”
Halsema gibi Stehle de geniş ve çeşitli bir izleyici kitlesinin önemine dikkat çekerek,
“Odak noktamız sadece koleksiyonerler ve VIP’ler değil, çağdaş sanatı keşfetmek isteyen ve belki daha önce bu sanatla çok fazla karşılaşmamış insanlar. Biz sadece ticari konularla değil, erişilebilirlikle de ilgileniyoruz. Ana önceliğimiz kamusal program,” diyor.
“Spider” grubunu kurmanın mantıklı bir sonraki adım olduğunu da ekliyor,
“Tüm sanat haftaları temelde ağ kurmakla ilgileniyor, bu nedenle bu oluşum, başka şehirlerde işlerin nasıl yürüdüğüne dair uzmanlığı paylaşmak için güzel bir fırsat.”
Gisèle Vienne and the Puppets of the Avant-Garde, Georg Kolbe Museum
Berlin Sanat Haftası 2024
© Michael Anthony Baumann
Stockholm Sanat Haftası
Bu hafta (13-18 Mayıs) Stockholm'de 2025 sanat haftalarının ilki düzenlendi. Direktör Joanna Sundström, 2012 yılında bu etkinliği düzenlerken moda ve tasarım haftalarından ilham aldığını belirtiyor. “Bunlar sadece tek bir etkinlik değil, bir dizi etkinlikten oluşuyor,” diyor.
Gelişen sanat haftalarının çağdaş sanat dünyasındaki sürekli büyümeyi yansıttığına dikkat çekiyor. “Bu, devam ettirilmesi gereken bir ekosistem ve özellikle günümüzde ilgili şehir yetkilileri bunu kavramış durumda.”