Venedik Bienali 19. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu bu yıl 10 Mayıs’ta kapılarını aralıyor. Koordinasyonunu İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın üstlendiği Türkiye Pavyonu, Ceren Erdem ve Bilge Kalfa’nın küratörlüğündeki Yerebasan başlıklı projeyi sunuyor.
Fotoğraf: Fatih Yılmaz
İKSV
Yerebasan hakkında
Yerebasan, çoğu zaman göz ardı edilmesine rağmen medeniyetlerin doğuşundan ekosistemlerin işleyişine ve sürdürülebilir yaşama kadar pek çok alanda hayati bir rol oynayan toprağı odağına alıyor. Sergi, toprağın çeşitli niteliklerini; duyusal deneyimler, bilimsel veriler ve sanatsal yaklaşımlar aracılığıyla görünür kılarak izleyiciyi bu yaşamsal varlıkla yeniden düşünmeye davet ediyor.
Yerebasan, toprağı yalnızca bir yaşam alanı değil, aynı zamanda bir hafıza taşıyıcısı olarak ele alırken; onun hareket eden, direnen, bilgi aktaran ve ilişkiler kuran aktif bir özne olduğunun altını çiziyor. Sergi, toprağın edilgen bir zemin değil, mimarlığın ve yaşamın kurucu bileşenlerinden biri olduğunu hatırlatıyor.
Küratörler, Yerebasan’da mimarlığı yalnızca mekânsal bir üretim biçimi olarak değil; aynı zamanda toplumsal, ekolojik ve tarihsel ilişkiler ağının temel bir parçası olarak konumlandırıyor. Bu bağlamda sergi, mimarlığı dinlemeye, anlamaya, araştırmaya ve toprağın bilgisinden yola çıkarak yeniden düşünmeye davet eden bir alan yaratıyor.
Proje, resimden yerleştirmeye, üç boyutlu mimari üretimlerden dijital araştırma yöntemlerine ve akademik çalışmalara uzanan geniş bir yelpazede, farklı mecralarda üretilmiş bireysel ve kolektif işleri bir araya getiriyor. Bu çok seslilik, izleyiciyi toprağı farklı perspektiflerden algılamaya, yorumlamaya ve yeniden hayal etmeye çağırıyor. Sergide yer alan bazı işler biyolojik yerleştirmelerden oluştuğu için zamanla dönüşerek, sergiyi sabit bir anlatıdan çıkarıp yaşayan, değişen bir yapıya dönüştürüyor.
Yerebasan, hep birlikte şu sorunun etrafında düşünmeye davet ediyor: "Mimarlık hiç yere bastı mı?"
Fotoğraf: Fatih Yılmaz
İKSV
Disiplinlerarası buluşma
Toprak üzerine farklı disiplinlerde çalışan mimar, sanatçı ve akademisyenlerin üretimlerini bir araya getiren Yerebasan sergisinde; Hüseyin Aksoy, Michael Akstaller, E. Füsun Alioğlu & Senem Akçay, Ali Mahmut Demirel, Sinem Dişli, Yelda Gin, Ali Miharbi, Özgül Öztürk, Serkan Taycan ve Orkan Telhan bireysel olarak yer alıyor. Atelier FY, Bire-Pan, Common Action Walls, Herkes İçin Mimarlık & Poçolana Works, Mono Earth, Ozruh, Rec II, ReYard Evi, Solidified ve Yalın Mimarlık ise sergiye kolektif üretimleriyle katkı sunuyor. Ayrıca, küratörlerin açık çağrısıyla gelen 120 başvuru arasından seçilen 18 projelik bir seçki, gazete formatında ziyaretçilere sunuluyor.
Sergi kapsamında yürütülen proje ve araştırma çalışmalarında Enes Yılmaz, Simonida Galovic ve küratör asistanı Dicle Beştaş yer alırken, sergi mekânının tasarımı Bilge Kalfa Architecture tarafından üstleniliyor.
Kitap
Yerebasan sergisine eşlik eden, aynı adı taşıyan yayın; serginin kavramsal çerçevesini, araştırma yöntemlerini ve kolektif üretim süreçlerini farklı disiplinlerden yazarların metinleri aracılığıyla ele alıyor. “Mimar mısınız? Bugüne dek ne kadar toprağı şekillendirdiğinizi ya da yerinden oynattığınızı hiç düşündünüz mü? Etkileşime geçtiğiniz katmanlar, Yeryüzü ile daha uyumlu bir ilişkinin anahtarını barındırıyor olabilir mi?” sorularıyla okuru karşılayan bu kitap, sergiyi düşünsel bir zemine taşıyor.
Editörlüğünü Melis Cankara’nın üstlendiği yayında; Aytek Soner Alpan, Sevince Bayrak, Enise Burcu Derinboğaz, Ceren Erdem, Ömür Harmanşah, Bilge Kalfa, Burcu Serdar Köknar, Aslı Odman, Bülent Tanju ve Evren Uzer’in metinleri yer alıyor. Küratörlerin kişisel anlatılarına da alan açan kitap, sergideki işlerin ve mimari projelerin ayrıntılı görselleriyle birlikte düşünsel derinlik sunuyor. Tasarımı, serginin görsel kimliğini de üstlenen Paleworks (Ozan Akkoyun, Yağmur Ruzgar) imzası taşıyor. YEM Yayın ortaklığıyla basılan Türkçe versiyonu kitabevlerinde ve çevrimiçi platformlarda erişime açıkken, ListLab ortaklığında yayımlanan İngilizce edisyonu ise Venedik Bienali kitapçılarında ve uluslararası dağıtımcılar üzerinden edinilebilir.